Dilde "Kontronim" (Contronym) Nedir?

Kontronim, aynı kelimenin, bağlama göre birbirine zıt veya çelişkili iki anlama gelebildiği, dilin ilginç ve kafa karıştırıcı bir özelliğidir. Bu kelimeler "auto-antonym" veya "Janus kelimeleri" (Roma mitolojisindeki iki yüzlü tanrı Janus'a atfen) olarak da bilinir.

Türkçede bu duruma rastlamak zordur, ancak İngilizcede birçok örneği vardır: Sanction: Hem "onaylamak, izin vermek" (to sanction a plan) hem de "yaptırım uygulamak, cezalandırmak" (to impose sanctions) anlamına gelir. Oversight: Hem "gözetim, denetim" (committee oversight) hem de "gözden kaçırma, hata" (a critical oversight) anlamındadır. Dust: Hem "tozunu almak, temizlemek" (to dust the furniture) hem de "üzerine toz serpmek, kaplamak" (to dust a cake with sugar) demektir. Cleave: Hem "yarmak, ayırmak" hem de "yapışmak, sadık kalmak" anlamlarına gelebilir. Bu kelimelerin zıt anlamları genellikle farklı etimolojik kökenlerden gelir veya zamanla mecazi kullanımlarla gelişir. Anlamları, sadece cümlenin genel bağlamından çıkarılabilir.

Kelimeler: kontronim, contronym, auto-antonym, dilbilim, kelime, anlam, ingilizce

İlgini Çekebilir

İndüksiyonlu Ocak, Tencereyi Isıtırken Kendi Yüzeyi Neden Soğuk Kalır?

İndüksiyonlu ocakların çalışma prensibi, geleneksel elektrikli veya gazlı ocaklardan tamamen farklıdır. Cam seramik yüzeyin altında, bakır bir bobin b

Görüntüle
"Ahtapot" Neden Üç Kalbe ve Mavi Kana Sahiptir?

Ahtapotlar ve diğer kafadanbacaklılar (mürekkep balığı, kalamar), omurgalılardan oldukça farklı, benzersiz bir dolaşım sistemine sahiptirler. Bu siste

Görüntüle
İğne Deliği Kamera (Pinhole Camera) Görüntüyü Nasıl Oluşturur?

İğne deliği kamera, bir lens kullanmadan, sadece "camera obscura" (Latince "karanlık oda") prensibine dayanarak görüntü oluşturan en basit kamera türü

Görüntüle
Jeolojide "Ayrışma" ve "Aşınma" (Erozyon) Arasındaki Fark Nedir?

Ayrışma (weathering) ve aşınma (erozyon) terimleri, yeryüzünü şekillendiren iki temel jeolojik süreçtir ve sıkça karıştırılırlar. Ancak aralarında öne

Görüntüle
"Ahlaki Şans" (Moral Luck) Felsefi Kavramı Nedir?

"Ahlaki şans", bir kişinin, eylemlerinin veya karakterinin ahlaki olarak yargılanmasının, büyük ölçüde kendi kontrolü dışındaki şans faktörlerine bağl

Görüntüle
Satranç Oyununun Kökeni Nedir?

Satrancın kökeni tam olarak kesinleşmemiş olsa da, en yaygın kabul gören teori oyunun 6. yüzyıl civarında Hindistan'daki Gupta İmparatorluğu'nda ortay

Görüntüle
Bir Saat Nasıl Çalışır (Mekanik Saat)?

Mekanik bir saat, elektrik veya pil kullanmadan, bir dizi karmaşık dişli, yay ve kaldıraçtan oluşan bir mekanizma ile zamanı ölçer. Temel güç kaynağı,

Görüntüle
"İşlemci Macunu" (Termal Macun) Nedir?

Termal macun (veya işlemci macunu), bir işlemcinin (CPU) yüzeyi ile onun üzerine takılan soğutucu bloğun (heat sink) tabanı arasına sürülen, ısı iletk

Görüntüle
Neden yunuslar su altında uzun süre kalabilir?

Yunuslar memeli olmasına rağmen su altında uzun süre kalabilmelerinin nedeni, bilinçli olarak nefes almaları ve oksijen kullanımındaki verimliliklerid

Görüntüle
Bok Böceği (Scarabaeus) Nedir?

Bok böceği (veya skarabe), Scarabaeidae familyasına ait, büyük hayvanların dışkılarını (gübrelerini) besin olarak kullanan ve bu dışkıları yuvarlak to

Görüntüle