"Hayatta Kalma Yanlılığı" (Survivorship Bias) Nedir?
"Hayatta kalma yanlılığı", sadece bir süreçten başarıyla geçen ("hayatta kalan") insanlara, şirketlere veya nesnelere odaklanıp, başarısız olanları göz ardı etme eğiliminden kaynaklanan mantıksal bir hatadır. Bu durum, yanlış sonuçlara ve aşırı iyimser tahminlere yol açabilir.
En klasik örneği, II. Dünya Savaşı'nda hasar analizidir. Ord, üsse geri dönen uçakların en çok hasar alan yerlerini (kanatlar, gövde) zırhla güçlendirmeyi düşündü. Ancak istatistikçi Abraham Wald, asıl güçlendirilmesi gereken yerlerin, geri dönen uçaklarda hiç hasar olmayan yerler (motor, kokpit) olduğunu belirtti. Çünkü o bölgelerden vurulan uçaklar zaten hiç geri dönememişti. Sadece "hayatta kalanları" incelemek, yanlış bir sonuca götürüyordu. Benzer şekilde, sadece başarılı girişimcilerin hikayelerini dinleyerek girişimciliğin kolay olduğunu düşünmek veya sadece 100 yaşına kadar sigara içmiş birini örnek göstererek sigaranın zararsız olduğunu iddia etmek de bu yanlılığın birer örneğidir.
Kelimeler: hayatta kalma yanlılığı, survivorship bias, mantıksal safsata, istatistik, bilişsel yanlılık, abraham wald
İlgini Çekebilir
Saksağanlar Parlak Nesneleri Gerçekten Çalar Mı?
Saksağanların parlak nesnelere karşı dayanılmaz bir çekim duyduğu ve onları çalarak yuvalarına götürdüğü yönündeki inanış, popüler kültürde ve folklor
GörüntüleSalyangozlar Kabuklarını Nasıl Yapar ve Onlarla Mı Doğarlar?
Evet, salyangozlar kabuklarıyla birlikte doğarlar. Yumurtadan çıktıklarında, "protoconch" adı verilen çok küçük, şeffaf ve hassas bir başlangıç kabuğu
GörüntüleBir Pusula Nasıl Her Zaman Kuzeyi Gösterir?
Bir pusulanın her zaman manyetik kuzeyi göstermesi, Dünya'nın kendisinin dev bir mıknatıs gibi davranması ve pusula iğnesinin bu manyetik alana tepki
GörüntüleBir Dağın Zirvesi Neden Genellikle Daha Soğuktur?
Dağların zirvelerinin, eteklerine göre genellikle daha soğuk olmasının birkaç temel nedeni vardır. En önemli faktör, atmosferin yüksekliğe bağlı olara
Görüntüle"Clone" (Klonlama) İşlemi Nedir?
"Clone" (klonlama), Git'te, GitHub gibi bir uzak sunucuda bulunan bir reponun (kod deposunun) birebir bir kopyasını, kendi yerel bilgisayarınıza indir
GörüntüleNeden Bazı İnsanlar Kahve İçtikten Sonra Tuvalete Gitme İhtiyacı Hisseder?
Kahve içtikten sonra tuvalete gitme ihtiyacının artması, kahvenin içindeki birkaç farklı bileşenin vücut üzerindeki etkilerinden kaynaklanır. En bilin
GörüntüleDNA nedir?
DNA, canlıların genetik bilgisini taşıyan moleküldür. Çift sarmal yapısı sayesinde bilgiyi yüksek verimlilikle saklar ve nesilden nesile aktarır.Genet
GörüntüleDikiş Makinesi Nasıl Dikiş Diker?
Dikiş makinesinin dikiş dikme prensibi, iki farklı ipliğin kumaşın içinden geçerek birbirine kilitlenmesine dayanır: üst iplik (iğneden gelen) ve alt
GörüntüleNeden Bazı Kelimeler 'Dilimizin Ucundadır' Ama Hatırlayamayız?
Bu sinir bozucu his, psikolojide "dilinin ucunda fenomeni" (Tip-of-the-Tongue - TOT) olarak adlandırılır. Bu durum, bir kelimeyi bildiğinizden emin ol
GörüntüleMaxwell'in Cini (Maxwell's Demon) Düşünce Deneyi Nedir?
Maxwell'in Cini, 19. yüzyıl fizikçisi James Clerk Maxwell tarafından, Termodinamiğin İkinci Yasası'nın potansiyel bir ihlalini sorgulamak için ortaya
Görüntüle