"Hayatta Kalma Yanlılığı" (Survivorship Bias) Nedir?

"Hayatta kalma yanlılığı", sadece bir süreçten başarıyla geçen ("hayatta kalan") insanlara, şirketlere veya nesnelere odaklanıp, başarısız olanları göz ardı etme eğiliminden kaynaklanan mantıksal bir hatadır. Bu durum, yanlış sonuçlara ve aşırı iyimser tahminlere yol açabilir.

En klasik örneği, II. Dünya Savaşı'nda hasar analizidir. Ord, üsse geri dönen uçakların en çok hasar alan yerlerini (kanatlar, gövde) zırhla güçlendirmeyi düşündü. Ancak istatistikçi Abraham Wald, asıl güçlendirilmesi gereken yerlerin, geri dönen uçaklarda hiç hasar olmayan yerler (motor, kokpit) olduğunu belirtti. Çünkü o bölgelerden vurulan uçaklar zaten hiç geri dönememişti. Sadece "hayatta kalanları" incelemek, yanlış bir sonuca götürüyordu. Benzer şekilde, sadece başarılı girişimcilerin hikayelerini dinleyerek girişimciliğin kolay olduğunu düşünmek veya sadece 100 yaşına kadar sigara içmiş birini örnek göstererek sigaranın zararsız olduğunu iddia etmek de bu yanlılığın birer örneğidir.

Kelimeler: hayatta kalma yanlılığı, survivorship bias, mantıksal safsata, istatistik, bilişsel yanlılık, abraham wald

İlgini Çekebilir

Yeryüzünde Bir Yıldız Yaratmak: Füzyon Enerjisi

Füzyon enerjisi, Güneş'in ve diğer yıldızların enerji üretme şeklini yeryüzünde taklit ederek, temiz, güvenli ve neredeyse sınırsız bir enerji kaynağı

Görüntüle
Bir Kumaşın Rengi Yıkanınca Neden Solar?

Bir kumaşın renginin zamanla veya yıkamayla solmasının birkaç temel nedeni vardır ve bunlar genellikle boya moleküllerinin yapısıyla ve dış etkenlerle

Görüntüle
Monitör Nedir?

Monitör, bir bilgisayarın ekran kartı tarafından üretilen görsel sinyalleri, kullanıcıların görebileceği bir görüntüye dönüştüren bir çıktı (output) c

Görüntüle
Yüzey Gerilimi Nedir?

Yüzey gerilimi, bir sıvının yüzey katmanının, esnek bir zar gibi davranmasına neden olan kuvvettir. Bu özellik, suyun üzerinde yürüyen bazı böceklerin

Görüntüle
Oyunun Koruyucuları: IFAB Nedir?

IFAB (The International Football Association Board - Uluslararası Futbol Birliği Kurulu), futbol oyun kurallarını belirleyen ve değiştiren tek yetkili

Görüntüle
Neden Bazı Peynirler (Brie Gibi) Dışı Küflü İçi Yumuşaktır?

Brie ve Camembert gibi "çiçeklenmiş kabuklu" (bloomy rind) peynirlerin o karakteristik beyaz, kadifemsi küflü kabuğu ve yumuşak, akışkan iç kısmı, öze

Görüntüle
"Wi-Fi" (Kablosuz Ağ) Nedir?

Wi-Fi (Wireless Fidelity'nin kısaltması olduğu düşünülür, ancak aslında pazarlama amaçlı bir isimdir), cihazların (bilgisayarlar, telefonlar, tabletle

Görüntüle
Bauhaus Sanat ve Tasarım Okulu'nun Önemi Nedir?

Bauhaus, 1919'da Almanya'nın Weimar kentinde mimar Walter Gropius tarafından kurulan ve 20. yüzyıl tasarım anlayışını kökten değiştiren devrimci bir s

Görüntüle
Denizler Neden Tuzludur?

Denizlerin tuzlu olmasının nedeni, milyonlarca yıl boyunca karalardaki kayalardan çözünen minerallerin nehirler yoluyla okyanuslara taşınmasıdır. Bu s

Görüntüle
3D Gözlükler Derinlik Yanılsamasını Nasıl Yaratır?

3D gözlüklerin çalışma prensibi, beynimizin doğal derinlik algısını taklit etmeye dayanır. İki gözümüz arasında yaklaşık 6-7 cm mesafe olduğu için, he

Görüntüle