Okyanuslarda Neden Dev Girdaplar (Gyre) Oluşur?

Okyanus girdapları (gyre), okyanus havzalarında dönen devasa yüzey akıntı sistemleridir. Dünya'da beş ana okyanus girdabı bulunur ve bu girdaplar küresel iklimi düzenlemede ve ısıyı dağıtmada önemli bir rol oynar.

Bu devasa döngülerin oluşumunun arkasındaki ana itici güç, gezegenimiz üzerinde esen hakim rüzgarlardır (alizeler ve batı rüzgarları gibi). Rüzgarlar, okyanus yüzeyindeki suyu sürükleyerek harekete geçirir. Ancak su, Dünya'nın kendi ekseni etrafında dönmesinin neden olduğu "Coriolis etkisi" yüzünden düz bir çizgide hareket etmez. Coriolis etkisi, Kuzey Yarımküre'deki hareketli nesneleri sağa, Güney Yarımküre'dekileri ise sola saptırır. Bu sürekli saptırma etkisi, rüzgarların sürüklediği yüzey sularının okyanus havzalarının sınırları boyunca dairesel bir yörünge izlemesine ve devasa girdaplar oluşturmasına neden olur.

Kelimeler: okyanus girdabı, gyre, okyanus akıntıları, coriolis etkisi, oşinografi, coğrafya, iklim

İlgini Çekebilir

Bir Fosil Yakıt Yakıldığında Enerji Nasıl Açığa Çıkar?

Kömür, petrol ve doğal gaz gibi fosil yakıtlar, aslında milyonlarca yıl önce yaşamış organizmaların vücutlarında depolanmış olan "kimyasal enerjiyi" i

Görüntüle
Lavanta çiçeği neden popülerdir?

Lavanta hoş kokusu, rahatlatıcı etkisi ve haşere uzaklaştırıcı özelliğiyle çok tercih edilir.

Görüntüle
"Tully Canavarı" (Tullimonstrum) Fosilinin Gizemi Nedir?

"Tully Canavarı" veya bilimsel adıyla "Tullimonstrum gregarium", yaklaşık 300 milyon yıl önce yaşamış olan, son derece tuhaf ve gizemli bir omurgasız

Görüntüle
Penguenler Kutuplarda Neden Üşümezler?

Penguenlerin dondurucu Antarktika koşullarında hayatta kalabilmesi, bir dizi mükemmel adaptasyon sayesinde mümkündür. İlk ve en önemli savunmaları, tü

Görüntüle
Zaman Kapsülü Nedir ve Neden Yapılır?

Zaman kapsülü, belirli bir döneme ait nesnelerin, belgelerin ve kültürel eserlerin, gelecekteki insanlar tarafından bulunması ve o dönemin anlaşılması

Görüntüle
Havai Fişekler Renklerini Nasıl Alır?

Havai fişeklerin göz alıcı renkleri ve şekilleri, dikkatlice tasarlanmış kimyasal reaksiyonların bir sonucudur. Her havai fişek, bir fırlatma barutu v

Görüntüle
Çöller Gündüzleri Çok Sıcakken Geceleri Neden Aşırı Soğuk Olur?

Bu aşırı sıcaklık farkının temel nedeni, çöl atmosferindeki nem (su buharı) eksikliğidir. Nem, ısıyı tutma ve hapsetme konusunda çok etkilidir ve adet

Görüntüle
Venüs Nedir?

Venüs, Güneş Sistemi'nde Güneş'e en yakın ikinci gezegendir. Boyut ve kütle olarak Dünya'ya çok benzediği için sık sık "Dünya'nın kardeş gezegeni" ola

Görüntüle
Siyasette "Vekalet Savaşı" (Proxy War) Ne Demektir?

Vekalet savaşı, iki veya daha fazla büyük gücün, birbirleriyle doğrudan silahlı bir çatışmaya girmek yerine, üçüncü bir ülkenin topraklarında, o ülken

Görüntüle
Bir Salyangoz Kabuğunun İçindeyken Nasıl Nefes Alır?

Kara salyangozları, kabuklarının içine tamamen çekildiklerinde bile nefes almaya devam edebilmek için özel bir solunum sistemine sahiptir. Akciğerli s

Görüntüle