"İskorbüt" Hastalığı Neydi ve Nasıl Çözüldü?

İskorbüt, vücutta yeterli C vitamini (askorbik asit) alınmamasından kaynaklanan ciddi ve potansiyel olarak ölümcül bir hastalıktır. Özellikle Keşifler Çağı'nda, aylarca denizde kalan ve taze meyve ve sebze tüketemeyen denizciler arasında yaygın bir sorundu.

C vitamini, vücudun "kollajen" üretmesi için hayati öneme sahiptir. Kollajen, cilde, kan damarlarına, kemiklere ve diş etlerine yapısını ve gücünü veren temel bir proteindir. C vitamini eksikliğinde, vücut etkili bir şekilde kollajen üretemez. Bu durum, dokuların zayıflamasına ve parçalanmasına yol açar. İskorbüt hastalığının belirtileri arasında diş eti kanaması ve şişmesi, dişlerin dökülmesi, ciltte kolayca morarma, yaraların iyileşmemesi, eklem ağrıları ve aşırı yorgunluk bulunur. Hastalığın çözümü, 18. yüzyılda İskoç doktor James Lind tarafından bulundu. Lind, yaptığı klinik bir deneyle, narenciye (portakal ve limon) tüketen iskorbüt hastası denizcilerin hızla iyileştiğini kanıtladı. Bu keşif, gemilere limon suyu veya lahana turşusu gibi C vitamini kaynaklarının yüklenmesini sağlayarak on binlerce denizcinin hayatını kurtardı.

Kelimeler: iskorbüt, c vitamini, james lind, tıp tarihi, denizcilik, sağlık, kollajen

İlgini Çekebilir

Antik Roma'nın İkonik Arenası: Kolezyum

Kolezyum, İtalya'nın başkenti Roma'da yer alan ve Antik Roma'nın en büyük amfitiyatrosu olan devasa bir yapıdır. Asıl adı Flavianus Amfitiyatrosu'dur

Görüntüle
Kum Tepeleri Nasıl Oluşur ve Neden Hareket Eder?

Kum tepeleri, rüzgarın kum tanelerini taşıyıp belirli bir alanda biriktirmesiyle oluşan dinamik yeryüzü şekilleridir. Oluşum süreci, rüzgarın kum tane

Görüntüle
Güneş Uzaydan Bakıldığında Beyazken, Dünya'dan Neden Sarı Görünür?

Güneş, aslında tek bir renkte değil, gökkuşağının tüm renklerini içeren beyaz bir ışık yayar. Uzayda, Güneş ile gözlemci arasında bir atmosfer olmadığ

Görüntüle
Penguen Nedir?

Penguen, Spheniscidae familyasına ait, uçma yeteneğini kaybetmiş, ancak su altında yüzmek ve avlanmak için olağanüstü bir şekilde adapte olmuş, genell

Görüntüle
Mağaralardaki "Sarkıt" ve "Dikit" Arasındaki Fark Nedir?

Sarkıt ve dikit, özellikle kireçtaşı mağaralarında görülen, "damlataş" (dripstone) olarak bilinen iki ana birikim şeklidir. Her ikisi de aynı süreçle

Görüntüle
"Bulut Odası" (Cloud Chamber) Parçacıkları Nasıl Görünür Hale Getirir?

Bulut odası veya "Wilson bulut odası", iyonlaştırıcı radyasyon yayan atom altı parçacıkların (alfa parçacıkları, elektronlar gibi) izlediği yolları gö

Görüntüle
Astronomide "Kızıla Kayma" ve "Maviye Kayma" Ne Anlama Gelir?

Kızıla kayma (redshift) ve maviye kayma (blueshift), bir ışık kaynağının (bir yıldız veya galaksi gibi) bir gözlemciye göre hareket etmesi nedeniyle,

Görüntüle
"Hızlı Hücum" (Fast Break) Nedir?

"Hızlı hücum" (Fast break), hentbolda bir takımın, savunmadayken topu kazandıktan hemen sonra, rakip takım savunmaya yerleşme fırsatı bulamadan, çok h

Görüntüle
Hukukta "Zehirli Ağacın Meyvesi" (Fruit of the Poisonous Tree) Doktrini Nedir?

"Zehirli ağacın meyvesi", özellikle ABD hukukunda, hukuka aykırı bir şekilde elde edilen bir kanıttan yola çıkılarak ulaşılan diğer tüm kanıtların da,

Görüntüle
"Katlanabilir Telefon" Nedir?

Katlanabilir telefon, esnek bir OLED ekran teknolojisi kullanarak, normal bir akıllı telefon boyutundan, daha büyük bir tablet boyutuna veya tam tersi

Görüntüle