Psikolojide "Zeigarnik Etkisi" Nedir?

Zeigarnik etkisi, insanların tamamlanmamış veya yarıda kesilmiş görevleri, tamamlanmış görevlere göre daha kolay ve daha sık hatırlama eğiliminde olduğunu belirten psikolojik bir olgudur. Bu etki, adını, 1920'lerde bu fenomeni ilk kez gözlemleyen Rus psikolog Bluma Zeigarnik'ten alır.

Zeigarnik, bir restoranda garsonların, siparişleri müşteriye teslim edene kadar son derece karmaşık siparişleri bile akıllarında tuttuklarını, ancak ödeme yapıldıktan ve görev "tamamlandıktan" sonra siparişin detaylarını hızla unuttuklarını fark etti. Yaptığı laboratuvar deneylerinde de, katılımcıların, yarıda kesmelerine izin verilen görevleri, tamamladıkları görevlere göre yaklaşık iki kat daha fazla hatırladıklarını gördü. Bu durumun nedeni, tamamlanmamış bir görevin zihinde bir "görev gerilimi" yaratmasıdır. Beyin, bu görevi "kapatmak" ve bu gerilimden kurtulmak istediği için, o görevi sürekli olarak kısa süreli bellekte aktif tutar. Bu etki, dizi finallerinin en heyecanlı yerde bitirilmesi (cliffhanger) veya bir işe başlamanın, onu bitirmenin en zor kısmı olması gibi durumlarda kendini gösterir.

Kelimeler: zeigarnik etkisi, psikoloji, bilişsel psikoloji, hafıza, görev gerilimi, erteleme

İlgini Çekebilir

Bir Dilin "Ölü Dil" Olarak Kabul Edilmesi Ne Anlama Gelir?

"Ölü dil", artık herhangi bir topluluğun anadili olarak konuşulmayan ve günlük iletişimde kullanılmayan bir dildir. Bu, o dilin tamamen unutulduğu vey

Görüntüle
Kara Delik ve Solucan Deliği Arasındaki Fark Nedir?

Kara delik, kütleçekimi o kadar güçlü olan bir gök cismidir ki, olay ufkuna giren hiçbir şey, hatta ışık bile ondan kaçamaz. Büyük bir yıldızın yakıtı

Görüntüle
Hedef Belirleme ve Ulaşma Yolları

Hayatta ne istediğinizi bilmek ve bu hedeflere ulaşmak, kişisel ve profesyonel gelişiminiz için hayati öneme sahiptir. Net hedefler belirlemek, motiva

Görüntüle
"Topluluk" (Community) Sekmesi Nedir?

"Topluluk" (Community) sekmesi, belirli bir abone sayısını geçen YouTube kanallarında aktive olan ve içerik üreticilerinin, video yüklemeden, aboneler

Görüntüle
Felsefede "Nihilizm" Görüşü Ne Anlatır?

Nihilizm (Latince "nihil" - "hiç"), hayatın, ahlaki değerlerin, bilginin, kurumların ve varoluşun kendisinin hiçbir içsel anlama, değere veya amaca sa

Görüntüle
Yıldız Nedir ve Nasıl Oluşur?

Yıldız, kendi kütle çekimi ile bir arada tutulan, merkezindeki nükleer füzyon reaksiyonları sayesinde uzaya devasa miktarda ışık ve ısı enerjisi yayan

Görüntüle
"Aksolotl" (Axolotl) Neden Uzuvlarını Yenileyebilir?

Aksolotl (Ambystoma mexicanum), Meksika'ya özgü, olağanüstü bir rejenerasyon (yenilenme) yeteneğine sahip olan bir semender türüdür. Bu canlılar, sade

Görüntüle
"Oyunlaştırma" (Gamification) Nedir ve Nasıl Kullanılır?

"Oyunlaştırma", oyun dışı bağlamlara (eğitim, iş, pazarlama, sağlık uygulamaları gibi), insanları motive etmek, katılımlarını artırmak ve davranışları

Görüntüle
Bir Bisiklet Zinciri ve Dişlileri Nasıl Çalışır?

Bir bisikletin zincir ve dişli sistemi, sürücünün pedal çevirme hareketini tekerleğe aktararak bisikletin ilerlemesini sağlayan temel bir mekanizmadır

Görüntüle
Deprem Sırasında "Sıvılaşma" (Liquefaction) Nedir?

Sıvılaşma, suya doymuş, gevşek kumlu veya siltli bir zeminin, deprem gibi bir sarsıntı etkisiyle aniden katı haldeki direncini kaybederek, bir sıvı gi

Görüntüle